Ból brzucha u noworodka – jak sobie z nim radzić?

Kiedy niemowlę płacze rozpaczliwie, pręży się, przerywa jedzenie mimo głodu – podejrzewamy, że boli je brzuszek. To nie zawsze jest klasyczna kolka, czasem przyczyny dolegliwości są łatwiejsze do rozpoznania. A zatem…

Dlaczego boli brzuszek?

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że układ pokarmowy noworodka i niemowlęcia jest jeszcze niedojrzały. To, że dziecko odczuwa ból brzucha jest całkiem normalne. Zwykle wystarczy trochę dziecku pomóc, uspokoić je i poczekać cierpliwie, aż organizm malca przyzwyczai się do życia po tej stronie brzucha.

Brzuch dziecka dopiero uczy się trawić

W czasie ciąży dziecko było odżywiane poprzez pępowinę. Dopiero po porodzie zaczyna ssać pokarm, trawić go, a niestrawione resztki wydalać. Cały długi przewód pokarmowy podejmuje pracę. W kilku jego miejscach z przyczyn całkiem naturalnych mogą pojawić się przejściowe kłopoty.

Po pierwsze: potrzeba czasu, by dziecko nauczyło się sprawnie pobierać pokarm i to na dodatek godząc ssanie i połykanie z oddychaniem.

Po drugie: przełyk małego dziecka musi dojrzeć, by dolny zwieracz utrzymywał zawartość żołądka.

Po trzecie: jelita dopiero uczą się, jak przesuwać treść i pomału zyskują właściwą florę bakteryjną. Gdy przyjdzie czas rozszerzania diety trzeba będzie jeszcze przećwiczyć trawienie czegoś innego niż mleko mamy. A jeśli maluch nie jest karmiony piersią, trzeba będzie sobie poradzić z trawieniem mleka modyfikowanego.

Mleko mamy działa jak lek

Pokarm mamy jest nie tylko idealnym posiłkiem dla dziecka. Jego składniki czynne biologicznie (jakich nie da się odtworzyć w procesie produkcji sztucznego mleka) przyspieszają dojrzewanie układu pokarmowego. Dlatego warto karmić piersią także (a właściwie – szczególnie!) w sytuacji, gdy maluch ma problemy z brzuszkiem, z trawieniem, kolki. Żadne „specjalne” mleko modyfikowane nie będzie lepsze od pokarmu mamy. Dziecko nie może być uczulone na pokarm mamy. Zdarzają się bardzo rzadkie przypadki nadwrażliwości na jakiś składnik maminego mleka, ale nawet wtedy lepiej jest karmić piersią, niż odstawić.

Kiedy pokarm matki szkodzi dziecku?

Jedynie choroby takie jak galaktozemia, pierwotna nietolerancja laktozy u dziecka (niezmiernie rzadka choroba, nie chodzi tu o nietolerancję wtórną, dość powszechną u dorosłych, która sprawia, że kogoś boli brzuch po słodkim mleku) albo czynna gruźlica lub seropozytywność u matki to sytuacje, w których trzeba karmić specjalnymi preparatami na receptę.

Czym objawia się ból brzuszka u noworodka?

Ból brzucha bywa naprawdę uciążliwy – niezależnie od wieku. Wyobraźmy sobie jednak, że bóle brzucha są zupełnie niezrozumiałe, nie potrafimy sobie z nimi poradzić i nie wiemy, dlaczego tak źle się czujemy. Te uczucia towarzyszą każdemu noworodkowi, który przecież nie rozumie sytuacji, w jakiej się znajduje. Jego pierwszą reakcją jest zatem płacz, a nawet głośny krzyk. Skąd jednak rodzic ma mieć pewność, że to bóle brzuszka, a nie jakiś inny problem?

Jak rozpoznać ból brzucha u dziecka?

Z całą pewnością płacz i krzyk, które trwają przez długi czas, powinny stanowić sygnał dla rodziców, że zachowanie niemowlęcia wiąże się z bólem brzuszka. Do tego zaobserwować można również prężenie się ciałka, podkurczone nóżki i zaciskanie piąstek, które świadczą o dyskomforcie. Dziecko jest rozdrażnione i jasno daje nam to do zrozumienia. Ból w tej okolicy wiąże się również z napięciem, dlatego rodzice mogą zauważyć stwardnienie zwykle miękkiego brzucha. Również oddawanie gazów oraz wyraźny wysiłek podczas tej czynności, czy też próby wypróżnienia się, powinny nakierować nas na to, że to właśnie ból brzucha jest przyczyną niezadowolenia u noworodka.

Co robić, gdy nie znacie przyczyn bólu brzucha?

Objawy te mogą być trudne do odczytania dla świeżo upieczonych rodziców i nie ma w tym nic dziwnego. Nie znacie jeszcze języka, którym posługuje się wasza pociecha. Najlepszym, co możecie zrobić, jest zatem udanie się do pediatry, który z łatwością zdiagnozuje powody bólu brzucha i doradzi, co należy zrobić w takiej sytuacji.

Jakie mogą być objawy alergii u dziecka?

W znakomitej większości sytuacji ostry ból brzucha u małego niemowlęcia jest spowodowany czynnikami innymi niż skład pokarmu naturalnego. Mogą się za to zdarzyć dolegliwości pokarmowe związane ze składem sztucznego mleka. Z jaką jeszcze alergią pokarmową u małego dziecka możesz mieć do czynienia?

  1. U dzieci, w których rodzinie występują przypadki alergii (atopii) warto zadbać o karmienie piersią, ponieważ pomaga ono „naprawić” działanie układu odpornościowego i pokarmowego i szybciej pozbyć się objawów alergii.
  2. Jeśli karmienie piersią jest niemożliwe, takim maluchom zaleca się mleko modyfikowane HA, w którym białko mleka krowiego poddano nieznacznej hydrolizie.
  3. Jeśli dziecko karmione mieszanką ma stwierdzoną alergię na białko mleka, preparat HA jest niewłaściwy – będzie niemowlę uczulał. Wtedy lekarz przepisuje specjalny preparat mlekozastępczy – hydrolizat białek serwatkowych lub kazeiny o znacznym stopniu hydrolizy. Takie mieszanki mają niezbyt miły zapach i smak, ale dzieci zwykle dają się do nich przekonać.
  4. W rzadkich przypadkach objawy alergii utrzymują się także po podaniu hydrolizatu. Wtedy należy sięgnąć po wysoce specjalistyczny preparat, mieszankę elementarną, w której białko mleka krowiego jest rozdrobnione do najmniejszych struktur – aminokwasów.

U starszego niemowlaka ból brzucha może wynikać z alergii pokarmowej – tutaj za 90% będą odpowiadać: mleko krowie, jajka, orzechy, ryby i skorupiaki, soja i gluten.

Jak sposób karmienia noworodka wpływa na bóle brzucha?

Badania wyraźnie wskazują, że nie istnieje obecnie pokarm lepszy dla noworodka, niż pokarm matki. Według zaleceń, o ile jest to oczywiście możliwe, kobiety powinny karmić dziecko wyłącznie piersią do szóstego miesiąca życia – bez podawania innych płynów, w tym wody czy mleka modyfikowanego.

Jak zmniejszyć ryzyko bólu brzucha przy karmieniu mlekiem modyfikowanym?

Oczywiście niektóre kobiety nie są w stanie bądź nie chcą karmić piersią. W takiej sytuacji karmienie mlekiem modyfikowanym pozostaje jedyną opcją. Może ona jednak wiązać się bólem brzucha, które spowodowane jest nie tylko niedojrzałością ze strony układu pokarmowego, ale również składem mleka. Warto upewnić się wtedy, iż mleko, które podajemy dziecku, zawiera niezbędne oligosacharydy oraz bakterie kwasu mlekowego, umożliwiające przekształcenie laktozy w kwas mlekowy. To sprawia, że ból brzucha spowodowany nietolerancją pokarmową przez delikatny organizm dziecka jest znacznie zmniejszone.

Czego unikać, aby karmienie nie skończyło się bólem brzuszka?

Ból brzucha u dziecka może być spowodowany także nieodpowiednim wyborem mieszanki lub nawet jej złym przyrządzeniem. Zawsze stosujcie się do instrukcji umieszczonej na opakowaniu, by uniknąć ryzyka, że pokarm stanie się ciężkostrawny, co wywoła dodatkowe problemy trawienne dziecka.

Czy niemowlaka karmionego piersią także może boleć brzuszek?

Oczywiście, że tak. W takich sytuacjach jednak powód może okazać się trudniejszy do poznania. Przyczyny bólu brzucha upatrywać można chociażby w technice jedzenia czy podawania piersi. Jeśli dziecko nie przylega szczelnie do piersi, istnieje ryzyko, że podczas ssania łapie duże ilości powietrza, które powodują ból brzucha. Nieodpowiedni sposób karmienia i trzymania może skutkować tym, że u dziecka pojawi się kolka jelitowa.

Zaparcia u niemowląt

Ból brzucha u noworodka może być także związany nie z uczuleniem, ale z tym, że sztuczne mieszanki po prostu są trudniejsze do strawienia, mogą także sprzyjać zaparciom. Dla dzieci z takimi problemami przeznaczone są dostępne w sklepach bez recepty mieszanki modyfikowane opisywane jako takie, które poprawiają komfort trawienia. Mają dodatek pre- lub probiotyków oraz nieco zmieniony skład.

Jak rozpoznać zaparcia?

U dzieci karmionych piersią zaparcia się właściwie nie zdarzają. Przez zaparcie rozumiemy sytuację, gdy kupka jest twarda, sucha, zbita i trudno ją zrobić. Bo sam brak kupy przez kilka dni nie jest niczym niezwykłym. W drugim-czwartym miesiącu życia wiele niemowlaków ma taki rytm wypróżnień: kilka dni nic, potem pielucha pełna po pachy. Robienie takiej kupki wymaga nieco wysiłku, ale nie jest bolesne.

Jak pomóc dziecku, gdy zdarzają się gazy?

Pomiędzy wypróżnieniami mogą zdarzać się gazy. By dziecku łatwiej się było ich pozbyć, warto często kłaść je na brzuszku, delikatnie turlać, zmieniać jego pozycję, zachęcać do zabaw. Pomagają także ciepłe okłady na brzuch, delikatny masaż brzuszka (przed masażem rozetrzyj w dłoniach odrobinę oliwki), noszenie w chuście. W wypuszczeniu gazów pomóc może sprzęt o nazwie „kateter rektalny”.

Łykanie powietrza

Ból brzuszka może być wywołany tym, że dziecko ssąc łyka powietrze, a potem cierpi z powodu wzdęć. By tego uniknąć trzeba:

  • karmić na tyle często, by maluch nie był bardzo głodny, by nie jadł łapczywie;
  • zadbać o to, by mleko nie płynęło pod zbyt dużym ciśnieniem. Jeśli pierś jest przepełniona, przed karmieniem warto ręcznie odciągnąć troszkę pokarmu i na chwilę przyłożyć chłodny kompres;
  • gdy pokarm płynie z piersi szybko, można karmić w pozycji „pod górkę”, zwanej także australijską: dziecko leży na mamie, ułożonej na plecach (na wznak lub w pozycji półleżącej) i musi się nieco napracować, by wyssać pokarm;
  • po karmieniu koniecznie trzeba potrzymać dziecko w pozycji zbliżonej do pionu, oparte na torsie lub barku rodzica albo ułożone w poprzek jego nóg (rodzic siedzi ze zgiętymi pod kątem prostym kolanami, kładzie malca poprzecznie na udach, brzuszkiem do dołu, nogę od strony głowy lekko unosi na palcach, a tę podpierającą biodra, nieco opuszcza). Chodzi o to, by dziecku odbiło się i połknięte powietrze nie trafiło do jelit.

Jeśli dziecko jest karmione butelką, pokarmem mamy lub sztucznym, warto wybrać dla niego smoczek o wolnym przepływie, pilnować, by mleko podczas karmienia wypełniało smoczek przynajmniej w 2/3, trzymać malca w pozycji półleżącej, a po karmieniu potrzymać do odbicia.

Prężenie przy karmieniu

Czasem połknięte powietrze drażni dziecko tuż po rozpoczęciu ssania. Wygląda to tak, że maluch rzuca się na pierś, zaczyna ssać, po czym puszcza brodawkę, płacze, pręży się i odsuwa głowę.

Co zrobić, aby tego uniknąć?

Pomoże przerwanie karmienia, potrzymanie do odbicia i ponowne przystawienie. Czasem trzeba te czynności powtarzać wielokrotnie. Bywa, że dziecko robi się głodne i rozdrażnione i trudno mu jeść spokojnie. Pomóc może zadbanie o ciszę, spokój, zaciemnienie pokoju, przytulanie dziecka ciało do ciała. Niemowlęciu dobrze zrobi także, jeśli mama się uspokoi (nawet za pomocą herbatki z melisy). Jej spokój pomaga dziecku dobrze chwycić pierś i najeść się.

Jeśli sytuacja się nie poprawia, warto poradzić się położnej, konsultantki laktacyjnej, promotorki karmienia piersią – sprawdzą, czy przystawianie do piersi jest prawidłowe (wiele problemów ma przyczyny w złej pozycji do karmienia).

Ulewanie i refluks

Jeśli maluch pręży się, często płacze, nie lubi leżeć na brzuchu i często ulewa, przyczyną dyskomfortu jest refluks. To zupełnie naturalna sytuacja: małe dziecko ma niedojrzały zwieracz dolny przełyku i kwaśna treść żołądka łatwo się cofa. To nieprzyjemne uczucie.

Co zrobić by pomóc dziecku?

By maluchowi pomóc, warto po posiłku trzymać go w pozycji półpionowej, ale opartego o rodzica swoim bokiem. Można też częściej kłaść dziecko w poprzek swoich ud (jak opisałam przy okazji odbicia) – wtedy na wysokości żołądka dziecka nic go nie uciska. Silnie ulewającym dzieciom podaje się przed karmieniem piersią nieco specjalnego preparatu zagęszczającego (wymieszanego z mlekiem mamy), a dzieci karmione sztucznie mogą dostawać mieszankę oznaczoną symbolem AR.

Dopóki ulewaniu nie towarzyszy słabe przybieranie na wadze, nie ma się czym niepokoić, trzeba tylko zapewnić dziecku maksymalny komfort. Złe przyrosty masy ciała w wyniku silnego ulewania wymagają leczenia (to tzw. choroba refluksowa).

Kojące przytulanie

We wszystkich sytuacjach, kiedy maluch cierpi z powodu bólu brzucha lub dyskomfortu, potrzeba jeszcze czegoś: uwagi, bliskości, czułości rodziców. Niemowlę, które czuje ból, boi się. Nie wie, że ból niebawem minie. Potrzebuje uspokojenia, znajomego zapachu, ciepła i głosu. Za każdym razem, gdy reagujecie na jego płacz, robicie coś ważnego i cennego dla jego emocji. Psychologowie są pewni, że to, jaką więź mamy z rodzicami na początku życia, to, czy czujemy się dzięki nim bezpiecznie i spokojnie, rzutuje na całe nasze przyszłe życie.  

Jak dbać o prawidłowy rozwój dziecka?
Co zrobić, żeby karmienie piersią było przyjemnością dla mamy i dziecka?

Komentarze (5)

  1. Karina

    Moja corka ma problemy z wydobywanie gazow gdy chce to zronic robi się czerwona i strasznie sie napina kupe robi normalnie podaj jej ekspumisan 100 i nic jej nie pomoga nie wiem w jaki sposób moge jej pomuc prosze doradzić

  2. izadora

    Mój synek często ma gazy i zaparcia, dlatego zaczęłam mu regularnie podawać kropelki acidolac, żeby dobre bakterie zasiedlać we florze jelitowej

  3. borka

    jak brzuszek boli, to dobrze jest najpierw zadbać o florę jelitową. Zwłaszcza u malutkich dzieci to jest ważne, bo ich flora jelitowa jest jeszcze niedojrzała. Kiedy widzę, że mojemu synkowi dokucza brzuszek, to podaję mu krople acidolac z bakteriami kwasu mlekowego. To najlepszy sposób na poprawienie flory bakteryjnej w jelitach i złagodzenie bólu brzuszka. Oczywiście jeśli dzieje się coś poważnego, to odwiedzamy lekarza

  4. irmina

    u nas największym problemem były kolki. I najgorsze, że nic nie pomagało :( Dopiero jak zaczęliśmy synkowi podawać regularnie acidolac w kropelkach, to kolki zaczęły ustępować

  5. sztylet

    Wydaje mi się, że każdy rodzic wie co dolega dziecku i kiedy boli je brzuszek. Ale nie zawsze zdajemy sobie sprawę że na przykład może być to spowodowane choćby alergią i jak sobie z tym radzić by pomóc maluszkowi

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Nawigacja
Zamknij

Mój Koszyk

Zamknij

Lista Życzeń

Great to see you here!

Hasło zostanie wysłane na podany adres email.

Twoje dane osobowe zostaną użyte do obsługi twojej wizyty na naszej stronie, zarządzania dostępem do twojego konta i dla innych celów o których mówi nasza polityka prywatności.

Masz już konto?

Zamknij

Zamknij

Kategorie