PL
FR
EN
DE
Każde dziecko rozwija się we własnym tempie. Są jednak takie momenty, w których maluchy szczególnie szybko przyswajają nowe umiejętności i wiedzę. Zadaniem rodziców jest, aby wspierać wtedy swoje pociech. Wted owocuje to ich prawidłowym rozwojem. Podpowiadamy, co zrobić, aby dobrze wykorzystać tzw. momenty krytyczne w życiu dziecka.
Momenty krytyczne w rozwoju dziecka – co to takiego?
Momenty krytyczne, zwane też okresami sensytywnymi lub wrażliwymi, zostały zaobserwowane już 100 lat temu przez Marię Montessori. Ta włoska lekarka zauważyła, że są chwile w życiu dziecka, w których szczególnie:
- interesuje się ono określonymi zagadnieniami;
- rozwija swoje zdolności ruchowe, małą motorykę;
- chce nabywać konkretne umiejętności.
Momenty te powinny zostać jak najlepiej wykorzystane przez opiekunów, aby dziecko łatwo przyswoiło nowe umiejętności. Przegapienie okresu wrażliwego może mieć poważne konsekwencje dla rozwoju malucha.
Jeżeli dziecko nie nauczy się określonych umiejętności, zachowań, czy nie pozna interesujących go zagadnień wtedy, kiedy wykazywało nimi szczególne zainteresowanie, trudniej będzie mu przyswoić je w przyszłości. Nad tym, aby do tego nie doszło, powinni czuwać zarówno rodzice, jak i przedszkolni, szkolni pedagodzy.
Kiedy przypadają momenty krytyczne?
Zgodnie z teorią Marii Montessori momenty krytyczne u najmłodszych dzieci odbywają się:
- od urodzenia do ukończenia 1. roku życia – wtedy niemowlęta uczą się poruszania, siedzenia, chodzenia;
- od 2. do 4. roku życia – jest to czas, gdy dzieci są zainteresowane małymi przedmiotami – chętnie poznają ich kształty, teksturę, dotykając je i wkładając do buzi. Warto w tym czasie zapoznawać najmłodszych z różnymi przedmiotami – miękkimi, szorstkimi w dotyku, czy szeleszczącymi. Można do tego wykorzystać także szumiące misie. Są one wykonane z przyjemnego futerka, gładkiej tkaniny, a oprócz tego mają szeleszczące elementy;
- między 2. a 6. rokiem życia – jest to czas, kiedy kształtują się kompetencje społeczne młodego człowieka. Dziecko uczy się funkcjonować w społeczeństwie, zwraca uwagę na zachowania i emocje innych. Aby wesprzeć pociechę podczas nabywania umiejętności społecznych, można do zabawy wykorzystywać lalki, szumiące króliczki, inne przytulanki, ulubione figurki. Warto za ich pomocą pokazywać maluchowi odpowiednie w określonych sytuacjach sposoby zachowania. Między 2. a 6. rokiem życia dziecko jest też szczególnie wrażliwe na muzykę – lubi tańczyć, śpiewać, klaskać;
- między 3. a 5. rokiem życia – dzieci zaczynają interesować się wtedy literami, warto więc wykorzystać ten czas, czytając im i otaczając je książkami.
Jak wspierać rozwój dziecka w momentach krytycznych?
Jeśli chcesz dobrze wykorzystać okresy wrażliwe:
- uważnie obserwuj malucha – przyglądaj się temu, co na danym etapie rozwoju szczególnie go interesuje i wspieraj w nauce nowych umiejętności;
- okazuj entuzjazm – nawet jeśli zabawa dziecka wydaje ci się irracjonalna, okaż nią zainteresowanie. Daj poczuć maluchowi, że to, co robi, jest ważne;
- nie narzucaj się – jeśli twoja pociecha woli w danym momencie bawić się bez ciebie, nie dołączaj na siłę do rysowania, układania puzzli, czy zabawy lalkami;
- nie popędzaj dziecka – jeżeli maluch nie wykazuje jeszcze zainteresowania plasteliną, to mimo tego, że jego rówieśnicy uwielbiają taką zabawę, nie każ mu lepić ludzików. Takie zachowanie prawdopodobnie oznacza, że dziecko woli obecnie trenować inne umiejętności.
Jeśli chcesz wesprzeć rozwój twojego dziecka, otaczaj je sensorycznymi zabawkami (mogą to być np. szeleszczące, szumiące przytulanki), książkami, ciekawymi materiałami plastycznymi. Przede wszystkim obserwuj malucha, uczestnicz – jeśli twoja pociecha tego chce – w zabawach, a także pozwól mu dorastać we własnym tempie.
