Twardy brzuszek u noworodka — czy jest powodem do obaw?

Debiutujący w swojej roli rodzice często zastanawiają się, co w rozwoju i wyglądzie dziecka jest normalne, a co stanowi powód do obaw. Twardy brzuszek u noworodka często jest efektem gromadzących się gazów, które z kolei powodują uporczywe wzdęcia i kolki.

W większości przypadków jest to sytuacja przejściowa, związana z niedojrzałością układu pokarmowego. Czasem jednak przyczyna może być inna. Fizjologicznie brzuszek dziecka jest spory i nieraz wygląda nieproporcjonalnie. To naturalne, ponieważ do około drugiego roku życia jego narządy wewnętrzne są duże, a kręgosłup zaokrąglony. Dopiero po upływie 24 miesięcy sylwetka nabiera właściwego kształtu, a żołądek układa się pionowo.

Twardy brzuszek u noworodka — przyczyny

Jeżeli twardemu brzuszkowi towarzyszą niepokój, płacz, nieregularne wypróżnianie i problem z gazami, wówczas można przypuszczać, że problemem są zaparcia. W pierwszych tygodniach życia dziecka kolki pojawiają się dość często

i wynikają głównie z niedojrzałości układu pokarmowego oraz nerwowego. Organizm malucha musi nauczyć się trawić nowy pokarm, co zajmuje mu nieco czasu. Powodem kolek może być także połykanie powietrza podczas karmienia. To może się zdarzyć, jeśli:

• pociecha ma zbyt krótkie wędzidełko, przez co nie może chwycić całego sutka z otoczką,
• karmisz malucha butelką ze smoczkiem, który ma zbyt duży otwór, a to sprawia, że płyn wypływa za szybko.

Przyczyna ulewania może tkwić także w niewłaściwie dobranym mleku modyfikowanym, na które dziecko ma alergię. W tych przypadkach bolesne skurcze jelit mijają samoczynnie po około 3 miesiącach.

Jednak są także inne problemy, które mogą dawać objawy w postaci twardego brzuszka u noworodka znacznie dłużej niż trzy miesiące. Są to:

• nietolerancja laktozy,
• skaza białkowa,
• celiakia,
• pasożyty,
• zapalenie wyrostka robaczkowego.

Aby wykluczyć poważniejsze schorzenia, warto zmierzyć dziecku temperaturę. Jeśli jest podwyższona i pojawiają się inne niepokojące objawy, wówczas trzeba zasięgnąć porady lekarskiej.

Czym objawia się twardy brzuch u noworodka?

Twardy brzuch u noworodka to najczęstszy objaw kolki (zwłaszcza, jeśli dotyczy dziecka między 5. tygodniem a końcem 3. miesiąca życia). Zazwyczaj towarzyszą mu jednak inne objawy, które sugerują problemy np.:

• dziecko wypróżnia się rzadko lub nieregularnie i za każdym razem robi to z wysiłkiem,
• maluch staje się niespokojny i płaczliwy w godzinach popołudniowych lub wieczornych, podkurcza nóżki albo pręży się.

Zastanawiasz się, co zrobić, aby mu ulżyć? Jak zareagować, gdy pojawia się twardy brzuszek u noworodka?

Twardy brzuszek u noworodka — co robić?

Jeżeli rodzice mają jakiekolwiek obawy dotyczące twardego brzuszka u noworodka, swoje spostrzeżenia powinni skonsultować z pediatrą. Specjalista może też wydać skierowanie do gastrologa, jeśli konieczne będzie dokładniejsze badanie czy USG. Wsparciem w walce z kolkami są środki farmakologiczne, w tym preparaty ziołowe wspomagające działanie rozkurczowe lub wspierające trawienie laktozy.

Tym, co możesz zrobić samodzielnie, aby ulżyć maluszkowi cierpiącemu z powodu kolki jest:

• wykonanie ciepłego okładu z pieluchy lub kompresu i położenie go na twardy brzuszek u niemowlaka,
• delikatne masowanie brzuszka od klatki piersiowej w dół, delikatne przyciąganie nóżek do brzuszka, masowanie zgodnie z ruchem wskazówek zegara,
• włączanie różowego szumu, który pomaga dziecku zrelaksować się i zasnąć po płaczu spowodowanym przez ból. Taki szum emitują zabawki Whisbear.
• przygotowanie dziecku ciepłej kąpieli, która także odpręża i relaksuje.

Rodzice, którzy mieli styczność z kolkami na wczesnym etapie rozwoju dziecka wiedzą, jak przykrym i trudnym doświadczeniem są wzdęcia – przyczyną występowania wzdęć u noworodka jest uwięzienie powietrza w jelicie grubym, które to powoduje kolkę i ostre bóle w okolicach jamy brzusznej. Powietrze może dostać się do przewodu pokarmowego noworodka w wyniku połykanie go, na przykład podczas karmienia, płaczu lub ssania smoczka. Na szczęście problemy związane z twardym brzuchem u niemowlaka mijają zazwyczaj samoczynnie lub z lekką pomocą opiekuna (odbijanie), a po pewnym czasie są już tylko mglistym wspomnieniem z początków macierzyństwa.

Skąd biorą się wzdęcia u noworodka karmionego piersią?

Mleko matki jest polecane jako najlepszy produkt do żywienia noworodków i niemowląt do 6. miesiąca życia. Następnie do 12. miesiąca życia kobiecy pokarm powinien stanowić podstawę diety malucha, a po ukończeniu 1. roku życia powinien być uzupełnieniem codziennego jadłospisu.

Skoro mleko matki jest tak zdrowe i dopasowane do potrzeb dziecka, to skąd biorą się wzdęcia u maluchów karmionych piersią? Przyczyna jest bardzo prosta – maluch połyka powietrze podczas jedzenia. Tak się dzieje, gdy:

• podajesz pociesze zbyt nabrzmiałą pierś, przez co mleko płynie bardzo szybkim strumieniem, a niemowlę nie nadąża z połykaniem pokarmu,
• pozycja podczas karmienia jest nieodpowiednia, co sprawia, że dziecko nie może objąć ustami całej brodawki i efektywnie ssać piersi.

Maluch może mieć problem z prawidłowym połykaniem pokarmu, gdy płacze lub… kiedy mama jest zdenerwowana albo zestresowana. Dziecko doskonale odczuwa emocje opiekunów i natychmiast na nie reaguje swoim zachowaniem. Zatem jeśli kobieta jest niespokojna, mówi podniesionym głosem lub karmi płacząc, pociecha może się zdenerwować. Efektem tego będą problemy z prawidłowym chwyceniem piersi i spokojnym ssaniem pokarmu.

Dieta mamy karmiącej a wzdęcia u niemowlaka

Przez lata wiele osób łączyło dolegliwości występujące u dziecka z dietą mamy karmiącej. Według dawnej szkoły substancje powodujące kolki miały przenikać do kobiecego mleka, a stamtąd trafiać do brzuszka maluszka. Szczególnie zakazane było spożywanie:

• produktów wywołujących wzdęcia, takich jak. bób, fasola, groch, kapusta i brokuły, sczy suszone owoce,
• smażonego jedzenia, a zwłaszcza mięsa i ryb,
• napojów gazowanych,
• kawy i herbaty,
• żywności wysoko przetworzonej, np. parówek czy fast foodów.

Jednak najnowsze badania odnośnie do laktacji wskazują, że po porodzie nie trzeba stosować diety eliminacyjnej, a mama może spokojnie jeść wszystko, na co ma ochotę. Okazuje się, że lektyny, czyli substancje odpowiedzialne za wzdęcia, nie przenikają do mleka matki i nie przyczyniają się do rozwoju problemów z brzuszkiem u malucha.

Według aktualnych wytycznych kobieta po porodzie powinna odżywiać się zdrowo oraz jeść pełnowartościowe i urozmaicone posiłki. Na jej talerzu codziennie powinna znajdować się duża porcja warzyw i owoców, które są bogate w niezbędne witaminy i minerały.

Dodatkowo należy pamiętać o odpowiedniej ilości wypijanych płynów. Dzięki właściwemu nawodnieniu mama będzie miała dużo siły do zajmowania się swoim maleństwem, któremu doskwierają dolegliwości ze strony układu pokarmowego. W efekcie łatwiej będzie jej uspokoić pociechę, co przełoży się na poprawne chwytanie piersi i efektywne ssanie brodawki przez maleństwo. W efekcie może to pomóc zredukować wzdęcia.

Twardy brzuszek zawsze budzi niepokój u rodziców. Choć w większości przypadków jest on spowodowany połykaniem powietrza, nie należy go bagatelizować. Jeśli masz obawy, że problemy wynikają z poważnych chorób, niezwłocznie zgłoś się do lekarza.

Przeczytaj również: Dlaczego noworodka boli brzuszek?